لوقا

پزشک محبوب و وفادار

از کتاب یک صلیب و دوازده نفر
نوشتۀ: ح.گ

آنچه از لوقا میدانیم این است که او از شاهدان عینی روزهای خدمت عیسای مسیح بر روی زمین در سرزمین اسرائیل نبوده است. اما آنچه برای ما از قلم او در نامۀ اعمال رسولان بجا مانده آنقدر دقیق و با جزئیات و با حقیقت زنده همراه میباشد که تاریخ مسیحیت بدون آن هرگز کامل نمیگشت! از او دو نوشتۀ ارزشمند داریم: انجیل به قلم خود او و نامۀ اعمال رسولان که بسیاری از مفسرین معتقد هستند که این کتاب در حقیقت ادامۀ انجیل لوقا است. با این تفاوت که انجیل لوقا شرح حال زندگی عیسای مسیح، تعالیم او، مرگ و رستاخیز اوست؛ لیکن نامۀ اعمال رسولان تولد کلیسای اولیه و گسترش خدمت عیسای مسیح توسط شاگردان او تا " دورترین نقاط عالم "( اعمال 1: 8). بررسی و چگونگی نوشتار لوقا در حد جزئیات آن مد نظر ما در این مقاله کوتاه نیست، بلکه خدمت مفید این بیگانۀ غیر یهود که قلب خود را به مسیح داد و تا به آخر عمر خودش وفادارانه به انجیل او خدمت کرد. آنچه میدانیم این است که او پزشک بوده است و جایی پولس او را پزشک محبوب خطاب میکند( کولسیان 4: 14 ) ما نمیدانیم او چه زمانی به عیسای مسیح ایمان آورد، اما میدانیم که از سفر دوم بشارتی پولس رسول در شهر تراوس به مقدونیه بود که لوقا با او همراه میشود( اعمال 16: 10) از اینجا به بعد لوقا بسیار نزدیک همراه پولس رسول بوده و در کنار او و به همراه او به عیسای خداوند تا زمان شهادت پولس در روم خدمت میکرده است. از فصل شانزده نامۀ اعمال رسولان از وقایعی در تاریخ کلیسای اولیه میخوانیم که لوقا شاهد عینی و زندۀ ان بوده است. در این شرح حال میخوانیم که چگونه او در سختی ها، رنجها، خطرات مرگ و شکسته شدن کشتی و خطر نابودی آن، زندانهای پولس رسول همراه و غمخواری مفید برای پولس رسول بوده است. تا جایی که پولس در نامۀ دوم خودش به تیموتائوس که بسیاری آن را آخرین نامۀ پولس قبل از شهادتش میدانند، قید میکند که خیلی ها او را در این شرایط سخت زندان و رنج و سختی زندگی مسیحی و خدمت، ترک کرده اند، اما " تنها لوقا با او بود." ( دوم تیموتی 4: 11) در نامۀ فلیمون ایۀ 24 میخوانیم که لوقا چه بسا با پولس در زندان نیز بسر برده باشد. بسیاری معتقد هستند که لوقا شاهدۀ عینی واقعۀ پنطیکاست نبوده، هر چند به جزییات از آن سخن گفته است، اما بقولنا طبق گفتۀ خودش در انجیل لوقا از " شاهدان عینی " آن را ثبت نموده و باز بقول خودش :" جریان کامل  وقایع را جز به جز مطالعه و بررسی کرده "( لوقا 1: 2-3 ) بوده و آن را از جمع آوری اطلاعات از شاگردان و شاهدان زندۀ آن واقعه قید کرده است. سبک نگارش جزئیات ریز زندگی مریم جوان و الیزابت و دعاهای آنها گواه بر این حقیقت است که برای لوقا فقط نوشتن مهم نبود، بلکه بررسی حقیقت، پیگیری و درج جزئیات آن؛ دقیقا به همین دلیل است که انجیل لوقا و نامۀ اعمال رسولان به قلم این ایماندار وفادار به عیسای مسیح، از اهمیت یک سند تاریخی برای کلیسای مسیح و تاریخ مسیحیت برخوردار است. *1" خیلی ها معتقدند پس از شهادت پولس رسول در روم در حوالی سالهای 70 پس از میلاد، لوقا روم را ترک کرده و به خدمت خودش برای بشارت انجیل عیسای مسیح به گونۀ انفرادی ادامه داده و نهایتا در حوالی سالهای 93 بعد از میلاد در محله ایی در یونان قدیم به نام " بیوتیا " جانش را در سن پیری تسلیم خداوندش کرد و از این دنیا میرود. اما گروه دیگری معتقد هستند که او در یونان  در هجوم بت پرستان و مخالفان مسیحیت جوان قرار گرفته و آنها او را بازداشت کرده و پس از شکنجه در زیر درخت زیتون او را حلق آویز میکنند."